عرضه ریواس نیشابور در تهران

عمرو لیث صفاری، هنگامه‌ای که بر نیشابور، مرکز خراسان، دست یافت، گفت: «شهری را گرفته‌ام که گِل آن خوردنی، بوته‌ی آن ریواس و سنگ‌های آن فیروزه است.» این گفته عمرولیث، بیانگر ارزشمندی سه فرآورده ناب از اقلیم نیشابور است که یکی از آنها، «ریواس» است. ریواس گیاهی است از تیره ترشک‌ها که یکی از رهاوردهای کوهستان بینالود نیشابور است. به ریشه‌ غدّه‌گون ریواس، «ریوند» گویند. همچنین، ریوند، نام قدیم نیشابور و نام قدیم کوهستان بینالود است که در آن، آتشگاه باستانی آذر برزین مهر، شعله می‌کشیده. در باورهای دینی ایرانی، داستان خلقت انسان با گیاه «ریواس دوشاخه»، پیوند خورده است.

 

گفته‌اند «کیومرث را اهورامزدا بیافرید و او مدت سی سال در کوه‌ها به تنهایی زندگی کرد، و هنگام مرگ نطفه‌ای بداد که آن را به نیروی خورشید بپروردند و در خاک نگه‌داشتند. پس از چهل سال از محل آن نطفه، گیاه ریواس دو‌شاخه رویید که در مهرگان‌روز (شانزدهم مهر) از آن دوشاخه‌ی ریواس، میهری و میهریانه (اولین زوج) به‌وجود آمد که پس از چهل سال با ‌یکدیگر ازدواج کردند و ثمره‌ی آن تولید یک جفت نر و ماده شد که از آنان هفت پسر و هفت دختر متولد شدند ….» بدین‌سان، انسان بر روی زمین پای گذاشت و گام‌های او بر پهنه‌ی کره‌ی خاکی گسترانیده شد.

«ریواس نیشابور»؛ درشت‌ترین، مرغوب‌ترین و خوش‌طعم‌ترین ریواس در ایران است و در کتاب‌های کهن همچون «احسن‌ التقاسیم فی معرفة الاقالیم»، «معجم‌البلدان» و ... به کیفیت و آوازه جهانی ریواس نیشابور، اشاره شده است. ریواس، یکی از محصولات کشاورزی، از نمادهای اقلیم، و همزاد کوهستان بینالود نیشابور است؛ بهترین نوع ریواس ایران، در کوهپایه‌های نیشابور، در مناطقی چون میرآباد، خرو، بوژان، سوقند و ... به دست ریواسکاران نیشابوری، پرورش می‌یابد. ریواس یه صورت خام و یا در فرآورده‌هایی همچون خورش ریواس، اشکنه (خوراک) ریواس، کمپوت و مربا و شربت و ... دارای مصرف غذایی است. ریواس، در صنایع دارویی و رنگ نیز کاربرد دارد.

    

«شربت ریواس» یکی از سوغات‌های ریواس‌پایه نیشابور است که در چندین کارگاه در شهر نیشابور تهیه و به بازار ارائه می‌‎شود. ریواس نیشابور، به صورت خام، با کیفیت منحصر به فرد خود، دارای خواهندگان و طالبان فراوانی در سرتاسر کشور است و در فصل برداشت آن یعنی اردیبهشت و خرداد، ارائه روز آن از نیشابور به نقاط مختلف کشور انجام می‌گردد. شایسته است به همه دست‌اندرکاران ریواس نیشابور (از ریواسکاران سختکوش گرفته تا همه تلاشگرانی که در مراحل فرآوری، حمل و نقل و عرضه ریواس نیشابور فعایت می‌کنند) خداقوت و خسته نباشید عرض نمایم و اظهار امیدواری نمایم که ریواس ممتاز نیشابور، با کمی برنامه‌ریزی (در زمینه ارتقاء کیفیت عرضه  و بسته‌بندی، تبلیغات و بازاریابی، فرآوری در قالب محصولات غذایی)، قابلیت عرضه شدن در بازارهای منطقه و بین‌المللی را به عنوان یک محصول صادراتی ممتاز ایران را دارد.
هفته گذشته،  در سفری، در جاجرود از توابع شهرستان پردیس در 10 کیلومتری شرق شهر تهران، در نزدیکی سد لتیان، وانتی دیدم که ریواس نیشابور را عرضه کرده بود. به فروشنده، خسته نباشید گفتم و از ایشان اجازه گرفتم تا چند عکس بگیرم. برای همه دست‌اندرکاران  حوزه تولید و فرآوری و توزیع ریواس نیشابور، آرزوی موفقیت‌های روزافزون دارم. و به قولی: از کوشش این بزرگواران است که «پرچم ریواس نیشابور» بالاست! از این نگاه؛ کار ریواس، فقط یک کار اقتصادی نیست، بلکه یک کار فرهنگی هم هست.